Misschien ken je het wel uit jouw eigen ervaringen. Het werken met anderen kan een ontzettende kracht met zich mee brengen, toch hebben de meeste mensen ook ervaringen met groepen die simpelweg wat minder goed functioneren. De verplichting om samen te werken kan de groep dan ook soms minder sterk maken. Heb je ooit gehoord van de uitspraak “het team is zo sterk als de slechtste speler”? In de praktijk zie ik vaak dat teams zo sterk zijn als de samenwerking kan dragen.

De kracht van het individu

Hoe goed een groep ook op elkaar is ingespeeld, de bepalende eigenschap van een groep blijft dat deze groep bestaat uit individuen. Individuen die allen hun eigen overtuigingen, ervaringen, krachten en zwakkere punten hebben. Binnen de groep zijn er mensen die meer leiden en er zijn mensen die meer volgen. Er zijn mensen die directer zijn en mensen die meer indirect zijn. Er zijn mensen die sterk zijn op de sociale aspecten en er zijn mensen die sterker zijn op de taakgerichte aspecten. Interpersoonlijke verschillende tussen de groepsleden zijn onoverkomelijk, daarentegen wordt het succes bepaald door de manier waarop deze personen samen komen en functioneren richting hetzelfde doel.

Een orkest kent veel verschillende instrumenten, toch zijn ze allemaal nodig voor een revolutionaire melodie

Samen spelen, samen overwinnen

De kwaliteit van het team is het individu en de kwaliteit van het individu is het team. Stel jij bent een harpist. Als harpist kun je een prachtige melodie spelen, maar andere instrumenten kunnen de melodie complimenteren. Een team aan instrumenten, verschillende tonen en verschillen melodieën maken een adembenemend nummer. De dirigent weet het orkest te sturen. De muzikanten volgen de dirigent en leiden soms met hun instrument de partij. Het leiden en volgen is perfect afgestemd. Er is duidelijkheid, er is repetitie en uiteindelijk is er ‘het concert’.

Ditzelfde geldt voor het functioneren van teams en organisaties. Het gaat niet om de verschillen. Sterker nog verschillen kunnen ontzettend aanvullend werken, mits ze ook weten hoe ze samen kunnen werken.

Leiden en volgen

Goed functionerende teams werken vanuit een structuur waarin iedereen zijn of haar eigen plek weet én accepteert. Hiërarchie is hier een ontzettend belangrijk onderdeel in. Hiërarchie zorgt namelijk voor duidelijkheid en in deze duidelijkheid weet iedereen wat er moet gebeuren.

In het bepalen van deze hiërarchie zijn er 3 factoren ontzettend belangrijk:

• Hiërarchie dient voor duidelijkheid. Deze duidelijkheid wordt alleen bereikt wanneer deze hiërarchie niet alleen op papier beschreven is, maar ook in de uitvoering doorgevoerd wordt.
• De leider dient in staat te zijn om iedereen te kunnen leiden waarover hij/zij de leiding heeft.
• Degene die leiding ontvangen moeten deze kunnen volgen.

Voor velen klinken deze 3 voorwaarden wellicht logisch, toch blijkt dit in veel organisaties niet zo te zijn. Organisaties zijn namelijk altijd in beweging en hiermee ook de groepsdynamiek en de posities. De personen boven in de hiërarchie kunnen respect verliezen, de personen lager in de hiërarchie kunnen gaan concurreren of gaan vinden dat ze recht op meer hebben. Misschien vinden ze dat ze betere ideeën hebben of verandert de visie in de loop van de jaren.

De dynamiek van een groep staat nooit stil en de aanpassingen binnen de organisatie daarmee ook niet.

Side note: Hiërarchie en communicatie verloopt zowel verticaal als horizontaal. In sommige organisaties worden mensen niet aangestuurd, maar dragen mensen wel de verantwoordelijkheid over hun eigen veld. In dit geval dienen zij de leiding te nemen over hun eigen veld, maar ook andermans leiding te kunnen accepteren wanneer dit buiten hun expertise valt.

Het functioneren van een team zit in de duidelijkheid rondom groepsprocessen. Worden de beschreven plekken ook echt op een dusdanige manier uitgevoerd?

Evalueren en aanpassen

Om een groep blijvend te laten functioneren zal er routinematig ingezoomd moeten worden op de processen die lopen, of juist niet meer lopen.

Zitten de juiste personen op de juiste plek? Hoe verloopt de communicatie binnen de hiërarchie? Weet iedereen zijn plek en verantwoordelijkheden? Neemt iedereen deze ook?

De meeste problemen die ik in organisaties voorbij zie komen, komen voort uit één of meerdere aspecten binnen deze hiërarchie:

Onvrede over de positie of gegeven waardering, een professionele groei en zelfstandigheid, een verlies van status of geloofwaardigheid, een gebrek aan communicatie en ga zo maar door.

De kracht van het team zit in de competentie om deze hiërarchie ‘lekken’ op te zoeken en deze op te lossen zodat het team weer kan functioneren.

Herkenbaar voor uw organisatie? Ik denk graag met u mee.